ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΔΟΤΡΙΑ ΤΟΥ POETRYAXION ΑΣΗΜΙΝΑ ΧΑΣΑΝΔΡΑ

Κατά πόσο τα social media κατορθώνουν να εντρυφήσουν στην ανάγνωση της Ποίησης
μέσω του διαδικτύου, ποια είναι η δική σας αφορμή να ασχοληθείτε με τον παγκόσμιο ιστό
για να έρθετε πιο κοντά στο αναγνωστικό σας κοινό;

Καταρχάς σας ευχαριστώ για τη δυνατότητα που μου δίνετε να εκφραστώ μέσα από την
ιστοσελίδα σας. Είναι σημαντικό, και ας ακούγεται κοινότοπο, να δίνονται δυνατότητες
στην ποίηση να φθάνει σε έναν ευρύτερο κύκλο. Έτσι, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
μπορούν να βρουν το δρόμο τους ποιήματα, λογοτεχνία όπως και άλλες μορφές τέχνης που
αλλιώς θα έμεναν στο μικρό κλειστό κύκλο των φίλων και γνωστών. Ταυτόχρονα, μιας και
πρόκειται για έναν ωκεανό πληροφοριών αλλά και φλυαρίας και επίδειξης, το ποίημα για
να βρει το δρόμο προς ώτα ακουόντων ή μάλλον, προς ψυχές ακουόντων, θέλει επιμονή,
θέλει και τύχη, όπως, καλή ώρα η δική μας διαδικτυακή συνάντηση. Η αφορμή για να
ανοίξω λογαριασμό δεν ήταν οι διάφορες καλλιτεχνικές μου ενασχολήσεις αλλά το «
Κίνημα των Πλατειών » του 2011. Φυσικά και το χρησιμοποιώ σαν δημόσιο βήμα για τα
όποια ποιητικά και λογοτεχνικά μου πονήματα.

Πόσο σημαντικό είναι αυτό το νόημα τής λεκτικής τελετουργίας – ποιητικής σας εν τω βάθει
στον ψυχισμό σας σε τάση με την επαγγελματική σας δραστηριότητα, μιλήστε μας λίγο για
αυτό.

Η ψυχοθεραπεία αλλά και γενικότερα η ψυχιατρική είναι και «τέχνη », τόσο με την
καλλιτεχνική έννοια της λέξης όσο και με αυτή του τεχνίτη, του μάστορα. Η λεκτική
τελετουργία- ποιητική αγγίζει βαθιές ασυνείδητες πτυχές του εαυτού μου με το δικό της
ιδιαίτερο τρόπο. Αυτό ανοίγει ατραπούς, μονοπάτια, φεγγίτες, φυσικά τις περισσότερες
φορές χωρίς να το συνειδητοποιώ, που διευκολύνουν την προσέγγιση, την κατανόηση
πτυχών του ψυχισμού του άλλου, εκεί όπου μια « στεγνή » επιστημονική προσέγγιση δεν
θα αρκούσε. Κάποιες φορές θα χρησιμοποιήσω ένα στίχο από ποίημα ή τραγούδι στη
συνεδρία για να μιλήσω για κάτι όπου, ίσως, ένα « κλασσικό » σχόλιο ή ερμηνεία θα
αποδεικνυόταν ολίγο, στεγνό. Διότι η ψυχή μας δεν είναι απλά μια ορθολογική
αλληλουχία νευρικών και σωματικών συνδέσεων, σεροτονίνης, νοραδρεναλίνης κ.ο.κ. Η
ψυχή έχει πάντα κάτι το άπιαστο επιστημονικά και η ποίηση, όπως και κάθε μορφή τέχνης,
αλλά και η φιλοσοφία, η θρησκεία – ανεξαρτήτως πίστης ή όχι – και, εν τέλει, το άφημα
στον άλλο και η υποδοχή του άλλου μας επιτρέπουν να έρθουμε πιο κοντά της. Δεν τη
βρίσκουμε βέβαια πότε απόλυτα, πάντα η σχέση μας μαζί της είναι κατ’ εφαπτομένη.

Τί βιβλία διαβάζετε τώρα, προέρχονται από ένα δικό σας λογοτεχνικό background
αντίληψης;

Λογικά πρέπει να υπάρχει κάποιο λογοτεχνικό background αντίληψης, ένα κόκκινο νήμα σε
ό,τι διαβάζω αλλά δεν έχω ούτε είχα συνειδητά κάποια « γραμμή » στο διάβασμά μου ως
προς τη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο. Δεν έχω π.χ. καταπιαστεί για έναν ορισμένο
καιρό με έναν λογοτέχνη και να διαβάσω τα βασικά του έργα. Ή με τη λογοτεχνία μιας
περιόδου ή μιας χώρας. Βέβαια, ως προς την ξένη λογοτεχνία, η γαλλική κατέχει μάλλον την
πρώτη θέση, λόγω και του ότι έχω ζήσει στη Γαλλία. Ερεθίσματα για ανάγνωση
προέρχονται άλλοτε από κάτι που θα ακούσω από το περιβάλλον μου, άλλοτε κάτι μπορεί
να δω σε σελίδες βιβλιοπαρουσίασης και να κινήσει το ενδιαφέρον μου, άλλοτε κάτι
υπάρχει εδώ και χρόνια στη βιβλιοθήκη μου και περιμένει να έρθει η στιγμή του και, τέλος,
τα τελευταία δύο χρόνια συμμετέχω στη λέσχη ανάγνωσης του Librofilo όπου οι προτάσεις
βιβλίων είναι η μια καλύτερη από την άλλη. Αναφέρω ενδεικτικά μερικά από τα βιβλία τα
οποία συζητήσαμε με πολύ κέφι το 2022-2023: «Ο μακελλάρης » του John Williams, « Όλα
για το τίποτα» του Kempowski Walter , οι « Αποσυνάγωγοι » του Oguz Atay, « Εξαφάνιση »
του Αριστοτέλη Νικολαΐδη.
Ως προς το προσωπικό μου ρεπερτόριο, ας το πούμε έτσι, ανάγνωσης των τελευταίων
μηνών, περιλάμβανε καμιά 100η σελίδες από την « Αναζήτηση του χαμένου χρόνου » –
είναι ένα αναγνωστικό ταξίδι που ξεκίνησα το Μάιο του 1999, όταν ο Gallimard εξέδωσε σε
ένα « τούβλο » δύο χιλιάδων τετρακοσίων… σελίδων όλο το μυθιστόρημα. Συνεχίζω αυτό
το ταξίδι με τον Προυστ διαβάζοντας 100-150 σελίδες ανά ένα -δύο χρόνια. Άλλες
αναγνώσεις: η ποιητική συλλογή «Άηχη ηχεί » της Βολιώτισσας Μίνας Πατρινού , το «
Ρέκβιεμ για μια δημοκρατία » του Thomas Cantaloube, τα « Κόκκινα και μαύρα χρόνια » του
Gérard Delteuil, τη «Στέλλα Βιολάντη » και τη «Μητρυιά » του Γρηγορίου Ξενόπουλου,
ξαναδιάβασα για … 4η ή 5η ( ; ) φορά το « Η Ιλόνα ήρθε με τη βροχή » του Άλβαρο
Μούτις, ρούφηξα τα «Αινίγματα » της Μαρώς Τριανταφύλλου, απόλαυσα τα ευαίσθητα
διηγήματα στο « Η μεγαλοψυχία των δέντρων » της Μαρίας Βέρρου, πρόσφατα ξενύχτησα
κιόλας με την « Εξαφάνιση » του … συναδέλφου Αριστοτέλη Νικολαΐδη και, παράλληλα –
μιας και πάντα έχω στο προσκέφαλό μου δυο με τρία αναγνώσματα ταυτόχρονα, δηλαδή
ένα λογοτεχνικό ή ποίηση, ένα «ψ» ή και ένα πολιτικό – την « Επάνασταση » του Enzo
Traverso και την « Θεμελιώδη βία »του Jean Bergert.

Περιγράψτε μας μιαν ημέρα εργασίας σας.

Υποθέτω ότι εννοείτε, « ποιητικής » εργασίας ;

Ναι.

Χμ… Δεν υπάρχει τέτοια μέρα …Με άλλα λόγια δεν γράφω με πρόγραμμα. Γράφω όποτε με
επισκεφτεί κάποια ιδέα, στίχος, παράγραφος…. Συνήθως, επειδή η επίσκεψη αυτή γίνεται
απροειδοποίητα σαν ένα σύννεφο λέξεων ή εικόνων, τα σημειώνω σε ότι έχω πρόχειρο
στην καλύτερη των περιπτώσεων, δηλαδή εάν έχω χρόνο και άνεση, σε ένα παμπάλαιο
κίτρινο χαρτονένιο τετράδιο λεξιλογίου πεντηκονταετίας από το … Δημοτικό, αλλιώς σε μια
σελίδα χαρτί, στο κινητ μου έχει τύχει να γράψω μέχρι και στη χαρτοσακούλα που έχειό͘ ͘
στα αεροπλάνα, ξέρετε… εκεί είχα γράψει τη βασική ιδέα από το διήγημά μου « Λέξη » …
Φυσικά αυτά που σημειώνω είναι πολύ λίγα σε σχέση με αυτά που μου έρχονται ﮲ οι
περισσότερες ιδέες, σκέψεις, λέξεις κ.τλ. χάνονται, αλλά έτσι δε συμβαίνει σε όλους;
Κάποιες ιδέες από αυτές που χάνονται, θα με ξαναεπισκεφτούν και θα πάρουν τη θέση
τους στο χαρτί, μαζί με τις άλλες, περιμένοντας να γίνουν, εάν και εφόσον το … αξίζουν,
ποίημα ή διήγημα﮲ οι υπόλοιπες ταξιδεύουν στο πέλαγος του ασυνειδήτου μου και,
ειλικρινά, καλό τους ταξίδι εύχομαι. Με τις λέξεις μου δεν έχω κτητικές τάσεις. Τουλάχιστον
έτσι νιώθω. Καλά να είναι, καλά να πορεύονται και καλώς να βρεθούν στην πένα, στο
πινέλο, στο δοξάρι κάποιου άλλου! Προς το παρόν, ήταν λίγες οι φορές που είπα « κρίμα,
που δε συγκράτησα αυτή τη φράση ή στίχο ». Επίσης, αν δεν με γελά η μνήμη μου, δύο
είναι οι φορές που έγραψα με « στόχο », δηλαδή ακολουθώντας ένα σχέδιο. Αυτό συνέβη
με το διήγημα «Εφιάλτης » στο « Ιστορίες ανάμεσα » ( Τόπος 2019 ) και με το τρίτο μέρος
του «Ποίηση ΙΙΙ » , το « Γη μονάχη » ( Ενύπνιο 2023 ).

Πώς κατασκευάζετε ένα βιβλίο σας, με τί κριτήρια διοχετεύεται ο χαρακτήρας σας στο έργο
σας, το αντιλαμβάνεσθε ως αντικείμενο σπουδής.

Γράφω, όπως είπα πιο πριν, γιατί με επισκέπτονται οι λέξεις, οι εικόνες. Παραδείγματος
χάριν, ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων «Ιστορίες ανάμεσα» ήρθε αφότου είχε
ολοκληρωθεί το γράψιμο και η επιμέλεια, και, πλέον, ετοιμαζόμασταν για το τυπογραφείο.
Εξαιρούνται οι δύο περιπτώσεις όπου, όπως σας προανέφερα, έγραψα με σχέδιο.
Όσο για το τι διοχετεύεται από το χαρακτήρα μου, ως επί το πλείστον δεν μπορώ να το δω,
να το συνειδητοποιήσω, όταν γράφω. Όταν έχω ολοκληρώσει κάτι, εάν, δουλεύοντας το,
βρω κάτι πολύ εξόφθαλμα δικό μου, το τροποποιώ. Προφανώς και « υπάρχω » μέσα στα
κείμενά μου, αλλά ελπίζω και θέλω να μην είναι πρόδηλο, εμφανές. Όχι για να κρύψω κάτι
φοβερό και τρομερό! αλλά γιατί θα το θεωρήσω, προσωπικά μιλώντας, λογοτεχνικά ή
ποιητικά, αστοχία ή και αποτυχία. Ακούγεται απόλυτο; Ίσως… Αλλά, παραμένω της θέσης
ότι « η τέχνη δεν πρέπει να αντανακλά σαν τον καθρέφτη μα σα φακός να μεγεθύνει ». Και
ας μου επιτρέψει ο Βλαντιμίρ την ιεροσυλία να προσθέσω « και σα φακός να μεγεθύνει και
να παραμορφώνει ». Τώρα…. εάν αποφασίσω, ηθελημένα πλέον, να γράψω κάτι
αυτοβιογραφικό… αυτό είναι άλλου τύπου εγχείρημα. Αλλά δεν προβλέπεται. Γιατί να μη
γράψει κάποιος άλλος για μένα ; ( γέλια ). Α, και κάτι ακόμα. Όταν λέω πως « υπάρχω »
μέσα στα κείμενά μου, το εννοώ επίσης ως « υπάρχω » με βάση ιστορίες, χαρακτήρες,
ψυχοσυνθέσεις και άλλων ανθρώπων, οι οποίοι υπήρξαν και υπάρχουν στη ζωή μου,
υπήρξαν και υπάρχουν στις ζωές άλλων οι οποίοι υπάρχουν στη δική μου ζωή κ.ο.κ. Δεν
είμαστε μόνον ο « εαυτός » μας, η «Εγωσάρα » μας. Σας έχω κάποια καλά νέα από το 19ο
αιώνα. Είμαστε, κατά βάσιν, οι άλλοι, για να παραφράσουμε τον Ρεμπώ. Ειλικρινά, είναι
καλά νέα! Ανακουφίζουν, διότι μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνοι.

Ας έρθουμε λοιπόν στην τρίτη ποιητική συλλογή σας, «Ποίηση ΙΙΙ ». Αφιερώνετε το δεύτερο
μέρος ( Λέξη ) στον « Κρέοντα που τόλμησε να αλλάξει ». Δεν είναι φοβάστε ότι κάποιοι,
πολλοί ίσως, θα το βρουν, τουλάχιστον, παράξενο αν όχι απαράδεκτο ; Ότι θα σας
κατακρίνουν πως παίρνετε το μέρος του εξουσιαστή, του «κακού », να το πούμε έτσι, της
ιστορίας ;

Υπάρχουν τα πολύ σημαντικά στοιχεία που είναι άξια σεβασμού στην Αντιγόνη, την ηρωίδα
του Σοφοκλή εννοώ:
Ένα, το γεγονός ό,τι μας υπενθυμίζει το πόσο σημαντικό είναι τόσο για τις κοινωνίες όσο
και για τα άτομα η σχέση με το Ιερό, με τη Γη, η σύνδεση με την παράδοση, ο σεβασμός
απέναντι στο Θάνατο και τους νεκρούς. Στοιχεία τα οποία, ηρρήσθω εν παρόδω, ο
σύγχρονος, παροντικός, επιφανειακός, ναρκισσιστικός εν ολίγοις, καπιταλισμός
καταστρέφει. Τα καταστρέφει διότι, διαρρηγνύοντας τη συνέχεια παρελθόντος, παρόντος,
μέλλοντος, διαρρηγνύοντας τις ανθρώπινες σχέσεις – εργασιακές, φιλικές, ερωτικές,
γειτονιάς – καταστρέφει τη σχέση με τη μνήμη και το όνειρο.
Δύο, η Αντιγόνη, υπερασπίζεται μέχρι τέλους την πεποίθησή της και δεν ψάχνει για
υπεκφυγές και,
τρία, διεκδικεί και υλοποιεί μια ισότιμη θέση ως γυναίκα απέναντι στον άντρα.
Αλλά αυτά μόνον μας λέει το έργο του Σοφοκλή ;
Ο Κρέοντας είναι ο εξουσιαστής και ο κακός, εάν διαβάσουμε την « Αντιγόνη »
μονοδιάστατα και, τολμώ να ισχυριστώ, απλουστευτικά. Εάν ψάχνουμε για έναν εύκολο και
οφθαλμοφανή ήρωα, τότε ναι! η Αντιγόνη είναι η καλή και ο Κρέοντας ο κακός. Πλην
όμως…
Οφείλω στη φιλόλογο των γυμνασιακών μου χρόνων, την Αναστασία Παπαδοπούλου, το
ό,τι, κάπου ανάμεσα στο 1976 και το 1978, έριξε στις εφηβικές μας ψυχές το σπόρο μιας
κριτικής και σφαιρικής προσέγγισης. Μας μίλησε για τον Κρέοντα και ως εκπρόσωπο του
νόμου της Πόλεως, δηλαδή του κοινού καλού﮲ μας μίλησε για την Αντιγόνη ως εκπρόσωπο
τόσο του Ιερού, του θεϊκού νόμου αλλά και του νόμου του αίματος, δηλαδή της φάρας, των
« δικών μας », ενός συστήματος περίκλειστου.
Με αφορμή μια παράσταση της «Αντιγόνης» πριν μερικά χρόνια, καθίσαμε μετά με την
παρέα μου και αρχίσαμε μια ανάλυση του έργου και τότε « έκανα » αυτές τις παραπάνω
σκέψεις, σα να ήταν πρωτότυπες !!! έχοντας ξεχάσει ότι τις όφειλα στη φιλόλογό μου. Αυτή
την οφειλή τη θυμήθηκα καιρό αργότερα από το συμβάν που αναφέρω! Στη συνέχεια,
διαβάζοντας αργότερα τις « Αντιγόνες » του Georges Steiner βρήκα και …άλλους ( γέλια )
αποδεδειγμένα σοφούς και εμπεριστατωμένους ανθρώπους, όπως πχ τον Καστοριάδη*,
των οποίων η σκέψη … συναντούσε τη δική μου !!! ( γέλια ).
Η γραμμική και επιφανειακή αντιμετώπιση της τραγωδίας αυτής όπως τη διδασκόμαστε
στο σχολείο αλλά και στην καθημερινή πρόσληψή της, όχι μόνο συσκοτίζει τις πιο βαθιές
θέσεις και θεωρήσεις των δύο κεντρικών ηρώων, όχι μόνον εμποδίζει μια σφαιρική
πρόσληψή τους αλλά συσκοτίζει, επίσης, το γεγονός ό,τι ο Κρέων τελικά αλλάζει γνώμη.
Σας παρακαλώ, υπογραμμίστε το. Ο Κρέοντας ακούει, εν τέλει, το χορό ( λαό ), τον Τειρεσία
αλλά και το γυιό του Αίμονα. « Φυσικά », άργησε να αλλάξει γνώμη και έτσι έχουμε μια
καταπληκτική τραγωδία και όχι ένα κοινωνικό δράμα με ευτυχές, ίσως, τέλος.
Δυστυχώς, η εικόνα της Αντιγόνης – της Αντιγόνης όπως τη έχουμε «μεταφράσει » στην
καθημερινότητα, επαναλαμβάνω – σαγηνεύει και της αποδίδεται αυθόρμητα ο ρόλος της «
καλής » διότι, πέραν των τριών σημείων που ανέφερα στην αρχή καθώς και της νεότητάς
της, απευθύνεται κυρίαρχα, εάν όχι αποκλειστικά, στο « αίμα » – και μάλιστα μόνον του
αδελφού της, αλλά και αυτό ξεχνιέται – στην παρορμητικότητα, στην έλξη από το θάνατο
αρνείται κάθε έννοια « κοινού καλού », αδιαφορεί για το στοιχειώδες κοινωνικό πλαίσιο ﮲ η
Αντιγόνη, της « καθημερινότητάς μας », είναι, επόμενα, περισσότερο εξεγερμένη, αλλά
ελάχιστα ή και καθόλου επαναστάτρια. Και μάλιστα είναι εξεγερμένη περισσότερο με βάση
ένα δικό της νόμο και όχι τόσο ένα ευρύτερο νόμο των Θεών ή της Γης, διότι
επικεντρώνεται στο αδελφό, ούτε καν στην οικογένειά της ολόκληρη. Έτσι θα μπορούσε,
μην ετοιμάζεστε να αντιδράσετε ! να είναι μέλος οποιασδήποτε περίκλειστης ομάδας
φανατικών: της θρησκείας, της πολιτικής, του γηπέδου… Κωφεύει απέναντι στο έτερο, στο
διάλογο, στη σύνθεση, δηλαδή στη Δημοκρατία. Αν και νομίζω ότι η « πραγματική »
Αντιγόνη, του Σοφοκλή εννοώ και όχι αυτή που έχουμε στο μυαλό μας, είναι πολύ
αριστοκράτισσα για να καταδεχτεί να έρθει έστω και σε ελάχιστη επαφή με οτιδήποτε «
κατώτερο », κατ’ αυτήν , κοινωνικά ή πολιτισμικά. Επόμενα, ναι! και οι δύο ήρωες είναι
τραγικοί, όμως ο Κρέων είναι μάλλον περισσότερο. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια
σύνθεσή και υπέρβασή τους. Υπέρβαση υπό την έννοια να αφήσουμε, όσο γίνεται, εκτός
της ζωής μας την Ύβρη.

Και η αφιέρωση στο τρίτο μέρος « … και εξέχεεν επί της γης… »; Σε άλλες εποχές θα λέγαμε
ότι θα κάνατε να ερυθριάσουν αι παρειαί των κορασίδων;

Μακάρι να ερυθριάσουν αι παρειαί κορασίδων άμα τε και κούρων ! Αυτό θα σημαίνει ότι
αι κορασίδαι και οι κούροι είναι …ξεπεταγμένοι και ψαγμένοι ! Αλλά να προσέξουν, μπορεί
να κινδυνέψουν να τους καταραστεί ο παπάς και να τους φθονήσουν οι νοικοκυραίοι της
ενορίας τους ! Πάντως μέχρι στιγμής – εσείς είστε η πρώτη εξαίρεση – όσες και όσοι
διάβασαν τη συλλογή, είτε δεν διάβασαν την αφιέρωση, δηλαδή το μάτι τους σα να «
έκλεισε » σε αυτό το σημείο﮲ είτε τη διάβασαν και την προσπέρασαν. Χρειάστηκε να τους
προκαλέσω για να συνειδητοποιήσουν πως κάτι τους « διέφυγε ». Μάλλον η συγκεκριμένη
αφιέρωση σε αυτήν την οικουμενική μεν, επονείδιστη δε ( γέλια ) σεξουαλική
δραστηριότητα, προσκρούει σε ταμπού βαθιά καταχωνιασμένα στο ασυνείδητο. Να το
«δώσουμε » ή να αφήσουμε τον αναγνώστη να κάνει τον υπόλοιπο δρόμο ; Ο αιτών
ευρήσεται, εξάλλου.

Ποιοι συγγραφείς είναι οι αγαπημένοι σας σύγχρονοι ή και όχι, μιας άλλης εποχής. Μιλήστε
μας λίγο για αυτή την εμπειρία σας.

Μια λίστα, όπως μου έρχονται τα ονόματα, αυθόρμητα: Άλκη Ζέη, Σαιντ Εξυπερύ, Τσίρκας,
Παπαδιαμάντης, Καμύ, Τζακ Λόντον, Βιζυηνός, Πολυδούρη, Καρκαβίτσας, Ζωρζ Σαρρή,
Καβάφης, Λειβαδίτης, Αναγνωστάκης …Βερν…Μούτις…Μάρκες… Μπόρχες, Λιόσα,
Νερούδα, Πεσσόα…Ρεμπώ, Πρεβέρ, και πάλι Καβάφης, Μοράβια …Φερράντε, Μπερχαρντ
Σλινκ … να πιάσω τους Ρώσους;…και πάλι Βερν… ξέρω ‘γω; Γιατί μου το κάνετε αυτό;
Χρειάζονται λίστες; Να το αφήσουμε;

Αξιότιμε κύριε Δημήτρη Οικονομίδη σας ευχαριστώ για τον πολύτιμο χρόνο σας που
διαθέσατε στο PoetryAxion

* http://www.ekivolos.gr/Antigonh-Kastoriadhs.htm#_ftnref5

μικρό βιογραφικό

Ο Δημήτρης Οικονομίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε στο Παρίσι. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές « Η πυξίδα που έδειχνε το Νότο » (Γαβριηλίδης, 2002) και « Της μακρινής της θάλασσας είναι ζεστή η αγκάλη »(Γαβριηλίδης, 2012) και μία συλλογή διηγημάτων « Ιστορίες ανάμεσα » (Τόπος, 2019). Έχει μεταφράσει το « Οιδίπους είσαι και φαίνεσαι! » (Τόπος, 2012) του Γάλλου παιδοψυχιάτρου Μαρσέλ Ριφό, το κείμενο του Γάλλου ψυχαναλυτή Σερζ Λεκλέρ « Ο ιδεοψυχαναγκαστικός και η επιθυμία του » (Τετράδια Ψυχιατρικής Νο 89-2005) και το θεατρικό έργο του Κοπί « Το Ψυγείο » (Άπαρσις, 2011). Είναι επίσης ηθοποιός και έχει παίξει σε θεατρικά έργα και στον κινηματογράφο. Από τα μαθητικά του χρόνια συμμετέχει σε κοινωνικές δράσεις και σε οργανώσεις της Αριστεράς.